Sayid Maxamed AHUN oo aan xalay is aragnay ayaa i gu yidhi
"Beenta ugu weyn ee la inoo ku sheekeeyey, waa waxa la dhaho, waxa jira
shan (5) soomaaliyeed. Arrintani waa been, gumaystuhu markii uu yimi
soomaaliya ma shan meelood ayay u kala fadhiday? Soo isagu ma uu san u
kala qaybin shanta hadda la sheego?. Dhibtu ba waxa ay ka timid shanta
soomaaliyeed, annigu shan soomaaliyeed ma ogi, ee waxa horay u jiray dal
la dhaho Soomaaliya iyo dad la dhaho Soomaali."
#Duufaantabuluugga
------------------------------------------------------------------------
Sida
la yidhi, Sayid Maxamed AHUN. Ayaa qof ka ay iska hor yimaadaan aragti
ahaan odhan jiray "Waa xujoobey". Wiil wiilal ka tagay oo u maaro u
waayey ayuu odaygii dhalay ku yidhi "orod, hebel soo dil waa xujoobay
e!" odaygii ayaa kolkaa wiilkiisii soo dilay, madaxii wiilkiisa na u
keenay Sayidkii. Sida la sheegay Sayidkii ayaa yidhi " Wallee haddaan
hebel dhalay iskama aanan dileen".
Haatan, kuwa shacabkood ka u
soo diraya isla iyaga ee leh; soo xidhxidha, kuwa ku soo dirayaa, marka
ay arkaan in ay soo xidheen gabdhahoodii waxa ay dhahaan " Wallee, hebla
haddaan la dhashay ma aanan soo xidheen, iskamana xidheen".
#Duufaantabuluugga
-------------------------------------------------------------------------
Kacdoonka loo bixiyey (loo gu wan-qalay) #DuufaantaBuuluugga
waa kacdoon barakaysan oo Tukaraq ka bilowday, gaadhay Badhan, Boosaaso
salaamay, Gaalkacaya na bariidshey, Boocama na ku baydhay, Buuhoodle
mushaaxay, dee arladoo dhanna ku baahay.
Abshir!
--------------------------------------------------------------------------
Cid na kuma raaligalinno haddii aannu nahay reer SSC midnimada iyo
wadajirka soomaaliyeed, sidaas oo ay tahay waligayo waannu u
dhimmanaynay una gaylamanay. Hadda na wax ba iskama kaayo bedelin.
Hal-beegga aannu wax ku cabirano ayaa ah; "wadjir guud oo
soomaaliyeed".
Madaxda Xamar xilalka ka qabata oo uu u gu
sareeyo Madaxwaynuhu oo ku xigo Ra'iisul wasaaruhu, oo ay ku jiraan
Labada gole. Waxa ay wuxu ba ku dhaarteen in ay ilaalinayaan wadajirka
iyo midnimada ummadda soomaaliyeed. Taas oo ah waajib ka la ga rabo. Kuwa hadda jooga iyo kuwii hore too na kama ay run sheegin dhaartaas, waa na beeniyeen.
Annagga ayaa u dhalanay carraalenimada "wadaniyiin" oo aan ciidda
soomaaliyeed cid ku raali galin e, Dawlada Xamar waxa ay na tustay wax
lagaga tashado. Tamarteeda waa aan ognahay dhan ciidan se waxa jira
boqol tamarood oo ay taageero ugu muujin karaan ama kareen dadka halkaa
ku nool oo ay koow ka tahay, (in ay aqoonsadaan).
Qarnigan 21aad
ee lagu jiro qof soomaali ah oo u dhinta calanka soomaaliyeed isagoo
dusha ku sita, ama madaxa ku xidhan waxa jira dad ka deegaankaa. Hor iyo
horaan ba waa na hagradeen oo na fogeeyeen. Waxa ay ku raali galiyaan
rabitaankanada dad kale doonistood oo kaba diga-rogtay u na baahnayn.
Nin baa la ga hayey baydayd gabay ah oo dhahaya:
-Gocondhadan ragaadka igu dishay, ee ruuxda iga goysay,
-Iyo dhagaxan igu riixayaa, iima kala roona.
Shacabka SSC waa in ay ka fiirsadaan durbaan ka ay u tumaan mid kasta
oo la ga doorto Xamar inta ay bedelayaan dhaqankooda, ka na
runsheegayaan dhaarta ay u maraan midnimada soomaaliyeed jiritaankeeda.
Negeeye Xirsi
____________________________________________________________________
Waxaa la yidhi, nin ayaa waa doqon ahaa. Maalintii dambe ayaa
beeshiisii socdaal ergo ah oo reero kale ah qorshaysatay. Doqonkii ayaa
soo ag maray qaafadii reerka oo safarkii u diyaar garoobasa. Kolkaasuu
ku yidhi "Ilma adeerayaaloow aan idin raaco, oo ha iga tagina!"
odayaashii intii badnayd waa ay la yaabeen oo ku qosleen. Oday garaad
badnaa ayaa yidhi " War doqonkee na inoo soo kexeeya, Laga yaabee kuwaan
u tagaynno in ay doqomo ku jiraan e!" sidii ayuu ku raacay doqonkii odayaashii.
Kolkii la tagay geedkii shirka ayaa xaajadii la guda galay, oo gartii
la furay. Wax ay ribataba doqon qoladii la socday baa ergadii cay
nasabadda kaga saaray. Odayaashii waa yaabeen oo amakaageen!.
Doqonkoodii la socday ayaa soo boodey, oo isna cay maqaarka kaga siibay,
doqonkii kale.
Doqomadii la kala aamusi, gartiina la dhammee. Shirkii
markii uu dhammaaday ayaa odayadii, odaygii garaadka badnaa u
mahadceliyeen in uu u soo kexeeyey doqonkoodii.
Haatan, doqomada Hargaysa na ga joogaa, marka na la caayayo xitaa garan waaye idinna wax caaya!. Wax kale ba ha joogeen e..
Negeeye Xirsi
Taladaynu gaadhnee,
Habeenkii gorfaynaba,
Galin dhexe haddii aad,
Ka baxaysid gabigeed,
Maxaad hawsha ii galin?
Kalgacaylku gabi iyo,
Gidaar soo dumaayiyo,
Maaha gudin afaysane,
Ha ka baqanin waa geed,
Jilcayoo go'aayee.!!
Garbahaaga wayn iyo,
Gacmahaagan dhaadheer,
Waxa aad u gaysaa,
Garabkaagi baan ahay,
Taasi waxay u tahay guul,
Gargaarkaad helaysee,
Gabashada ka dheeroow.
Kalgacayl na waa gaban,
Waa gocor itaal daran,
Haddii aad yar guusha na,
Waa ba guuri subaxii.
Adnna libinta gaadh oo,
Geedkuu ka kacay fuul.!!.
Negeeye Xirsi
Qaaruun Qaybtii 4-aad.
Waxa uu ahaa nin isagoo kale aan waano waxba ka bedelin, nin aan
qaraabo u debcin oo aan qakbigiisu aragtida xigaalada ku dararin. Wuxuu
ahaa nin aan baryada kuwa sabool ka ah u dhegtaagin. Waa in kolka seefta
shareecada la gu dayaa, oo xeerka Eebbe dhigay la gu la taccaalaa. Waa
in uu Nabi Muuse si adag oo aan waanwaan lahayn u gu amraa, in uu
xoolihiisa Sekeda ka bixiyo, dad ka saboolka ah na uu u asxaan falo. Waa
in uu u sheegaa in kuwa goolmooni xoolihiisa ku leeyihiin xaq la
yaqaan. Hayeeshee, waxa uu is ka dhegooleeyey, tusaalihii Muuse. Wuu ba
ku jeesjeesay oo waliba been abuur ku eedeeyey. Jawaabtii fooshaxumayd
ee uu Nabiga ugu jawaabay waxay ahayd "wax yaabo badan ayaannu Muusoow
kuugu dul-qaadanay, waxaas noo la timi diin cusub, saa waan yeelay iska
na kaa raacnay, mar ba wax baad na fartay kolkaasaan kaa yeelnay, taasi
na waxa ay ku gaysiisay in aad na gu dhiirato. Imika xoolahayagii baad u
soo dhigatay, wixii aad qarsanasay ayaa kaa soo ifbaxay, waxaad na
tahay faalaloow beenaale ah". Dooddii ayuu Qaaruun ku dheeraaday,
Muuse-na waa u jilib-dhigay. Waa amarkii Eebbe, amar ka Eebbe na muran
iyo gorgortan ma galo. Goor dambe ayuu soo debcay, wixii la faraayeyna
yeelay.
Waxa uu tagay gurigiisii oo xisaabeyey hantidiisa inta la
ga doonayo, ee ka baxaysa. Saa fajac iyo wareer ayay ku noqotay
xisaabtii u soo baxday. Cudurkiisii baa ku soo noqday, wuxuu ku mintiday
in uu xoolihiisa ku gacan adaygo, si aan loo la qabysan oo wax iskaga
dhimin. Marmarsiiyo ayuu doorbiday, been ayuu wax mooday waxa uu na
yidhi " Muuse waa nin istustus badan, waxa uu doonayaa hanti uu sidaas
ku urursado. Haddii aannu u firsanay waxa noo soo baxday in uu yahay nin
diinta aad u ga fog"hayeeshee, Illaah baa ceebeeyey. Kutubta laqbaha
Qur'aan ka iyo kuwa Taariikhdu sida ay qorayaan, haweenay uu duufsaday
ayuu Qaaruun ku dhiiri galiyey in ay Muuuse masabidato, oo in uu ka
sinaystay ay ku eedayso. Iyaduna masabidkii ayay yeeshay. Mar dambe se
madal loo dhanyahay ayay ka sheegtay; in Qaaruun masabidka ku dirqiyay
Muuse na uu si walba uga fogyahay dambigii ay ku eedaysay. Sidan buu
shirqool ka na u ga badbaaday waxa uu na ka qaaday war-dheeri, maamuus
iyo kalsooni nafeed.
Kolkuu Nabi Muuse ka quustay ayuu habaaray.
Eebba na ka baryey in uu uunkiisa ka qabto, baadiyayntiisa na ka
badbaadiyo. Eebbe ayaa isaga iyo hantidiisii ba dhulka la gooyey, cid u
gargaarta ma uusan helin isna ma ahayn mid awoodda Eebbe iska celin
kara. Dhulkii baa Qaaruun liqay, isaga iyo hantidiisii na shay dambe dib
loo ga ma arag. Qoladii Muuse iyo danlaydii raacsanayd na tusaale la gu
taamilo qaato ayuu u noqday. Waxay garaysteen in Eebbe uu yahay ka wax
walba fala, waxa ay ku Xamdi-naqeen in aysan la mid ahayn Qaaruun. waxa
ay siwacan u ogaadeen awoodda Eebbe ee kii uu doonana wax siiya, kii uu
doonana ka ceshta. Waxay dheheen haddii aan Eebbe noo gargaarin sidaas
oo kale ayaa dhulka la inoo la goyn lahaa, loo la gooyey Qaaruun iyo
kuwa Eebbe ku caasiyoobay.
فَخَسَفْنَا بِهِ وَبِدَارِهِ الْأَرْضَ
فَمَا كَانَ لَهُ مِنْ فِئَةٍ يَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَمَا
كَانَ مِنَ الْمُنْتَصِرِينَ
وَأَصْبَحَ الَّذِينَ تَمَنَّوْا
مَكَانَهُ بِالْأَمْسِ يَقُولُونَ وَيْكَأَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ
لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ ۖ لَوْلَا أَنْ مَنَّ اللَّهُ
عَلَيْنَا لَخَسَفَ بِنَا ۖ وَيْكَأَنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ
Soonqaad suubban.
La soco qaybaha kale.
Negeeye Xirsi
Qaybtii 3-aad sheekadii Qaaruun.
Qooqaagu miyuu leeyahay dhego maqalka u daloolla? Miyuuse leeyahay
qalbi wanaagsan oo weedha wanaagsani saamayn karayso?. Xoola jacayl ayaa
Qaaruun la gu naanaabiyey, hantidii badnay na kibir iyo islawayni buu
ka qaaday. Sidee buu ninka tilmaamahaas lihi waanada u dhegaysan karaa?
Ma waxaa jirta cid isaga amar siin karta? Ma waxaa jirta cid ku dhici
karta oo u soo jeedin karta wacdi uu ku waantoobo? Waxa
ay ba la ahayd kuwan la hadlayaa, in ay yihiin dad ka gar daran oo
hantidiisa duulaan ku ah. Wuxuu ba u haystay duul ku hawshoon hawlo
isaga u yaal e, aan iyaga wax ba u ga shan iyo toban ahayn. Tabtaas ayuu
u fakarayey, taas ayaa na ugu wacnayd jawaabtii qalafsanayd ee uu
siiyey dadkii la talinayey. Wuxuu ku yidhi " Anigu waanadii na u ma
baahni!, maxaa yeelay? Caqli iyo garaad ba anniga ayaa idinka badan.
Anniga ayaa idiinku mudan, xoolaha aan haysta na waxaan ku helay; waa
aqoontayda iyo xirrib ta gaarka la ii siiyey, ma ihi nin taladii na u
baahane idinku isla taliya."
Isaga oo raba in uu sii niyad jabiyo ayuu dibada u soo baxay,
wadooyinka magaalada ayuu faanfaan awgii dhex mushaaxay. Wuxuu la soo
baxay dhar, fardo iyo wax wali ba wixii ay ka qurux badnaayeen, dad
waynaha na indha daraandar ku ridi kara. Barwaaqadii uu Rabbi ugu
deeqay ayuu la soo baxay. Kooxihii danlayda ahaa ayaa arkay bilicdaa u
ku taxaashayo, fardaha shaaximan ee qaar na uu ku jooggo qaar na lagu
hareer wado iyo adeeggayaasha tirada badan ee dhinacyada ka socda. waa
lagu wada dhaygagay, qof wali b a na in uu indhaha ka buuxsado ayuu ku
dedaalay. Waxa ay ka xanuusadeen in uu isna barwaaqadaa ku jiro iyana ay
ba' iyo baahi joogta ah ku noolaadaan. Kolkaas ayay inta sheekaysteen
waxa ay dheheen " bal maxaa waayaab e, na loo siin waayey waxa Qaaruun
la siiyey, Alla hoodo iyo ayaan badanaa!!"
قَالَ إِنَّمَا
أُوتِيتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ عِنْدِي ۚ أَوَلَمْ يَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ
أَهْلَكَ مِنْ قَبْلِهِ مِنَ الْقُرُونِ مَنْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُ قُوَّةً
وَأَكْثَرُ جَمْعًا ۚ وَلَا يُسْأَلُ عَنْ ذُنُوبِهِمُ الْمُجْرِمُونَ.
فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ ۖ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ
الْحَيَاةَ الدُّنْيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ
إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ.
Gacalayaal, aynnu wax badan ku qaadano sheekooyinka Qur'aanka ee kuwii ina ka horeeyey.
Sheekooyinka Qur'aan ka waxaa qoray M.A Jaadalmawlaa. Waxaa na soomaaliyeeyey A. F. C. Idaajaa.
La soco qaybaha kale
Soonqaad wanaagsan.
Negeeye Xirsi
Sheekadii Qaaruun Q2aad.
Waxa ay arkeen tolkiis in uu yahay nin hanti urursi keliya ku hawlan,
inkastoo inta kale ay gaajo ku seexato. Nin ku mashquulsan hadba dharka
midka ugu qaalisan in uu ku xaragoodo, inkastoo inta kale ay
qaawantahay. Wuxuu intaa ku darsaday kibir, isyeelyeel iyo arxan la'aan.
Markay dhaqankaa ku arkeen ayay ku kahdeen, markaas ayay isku dayeen
isaga iyo khayrka in ay isbaraan oo ay ka weeciyaan tubta qaloocan
ee uu ku joogo. Waxa ay kula taliyeen; in aannu xoolaha ku kadmin kuna
baadiyoobin, dadka qolada la ah na uu u samafallo. Waxa ay ku
guubibiyeen kuwa dhibta qaba in uu ilmada ka tiro, waxa ay u sheegeen
haddii uu sidaas yeelo in uu ka mid noqonayo, kuwa dunida guudkeeda
magaca dheer ku yeesha, aakhira na uu ajar iyo wax xoolaha ka qaalisan
uu abaal marin u heli doono.
Waxa ay ku dheheen " Dooni maynno adduunyada iyo ku raaxaysigeeda in
aad faraha ka qaado. Waxaan ku gu la talinaynnaa Risiqa kiisa wanaagsan
in aad u xusul-duubto oo xalaal mooyee aadan xaaraan afkaaga iyo
mooradaada too na u quudhin. Xalaasha uun ku dedaal oo iyada sidaad
doonto u gu raaxayso. Kuwa sabool ka ah wax sii, waligaa wax taaro oo u
asxaan fal, siduu adiga Eebbe kuu gu asxaan falay. Tabtaas haddii aad
yeesho barwaaqada aad haysato ayuu Eebbe wax kuugu sii darayaa oo weliba
kuu barakaynayaa. Ogoow hantidu waa wax aan mar na joogto noqon, waa
wax sida hoos ka u baaba'a oo aan raagin, waa ammaanno laguu dhiibtay oo
lagaa ceshan doono. Sidaas darteed ha ku farxin maal ka lagu siiyey oo
ha ku kibrin. Ka dhigo wax intaad ifka joogto aad danahaaga ku qunsato,
liibaan aakhira na aad ku gaadho. Jacaylka aan kuu qanbno ayaa waanada
na ga keenaya, waxaan doonaynnaa in aad hantidaada si hagaagsan u
adeegsato, waxa aan ka baqaynnaa intaad kibirto in aad aad deegto,
janadii Eebba na waydo."
۞ إِنَّ قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ
مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ ۖ وَآتَيْنَاهُ مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ
مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قَالَ لَهُ
قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ
وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ ۖ وَلَا تَنْسَ
نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا ۖ وَأَحْسِنْ كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ ۖ
وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ
الْمُفْسِدِينَ
Sheekooyinka Qur'aan ka waxaa qoray M. A. Jaadalmawlaa. Waxaa na soomaaliyeeyey A. F. C Idaajaa.
Soonqaad suubban
Lasaco qaybaha dambe
Aynnu ku taamilo qaadanno sheekooyin ka Qur'aan ka.
Negeeye Xirsi
Sheekadii Qaaruun.
Qaaruun waxa uu ka mid ahaa qoladii Nabi Muuse, xigto aad iskugu dhow
na waa ay ahaayeen. Wuxuu ahaa nin uu Eebe ugu deeqay hanti aad u tiro
badan. Barwaaqo adduun ayaa na gacmihiisa ku ururtay. Barwaaqo aan in
yar mooyee, aan Aadanaha badankiis u gacan galin. Furayaasha
Khasnadihiisu waa ay ka badnaayeen in kor loo qaadi karo, inkastoo
dhalinyaro xoog badan oo shaqaale u ahayd iskugu tagaan. Dharka kiisa
ugu qaalisan ayuu xidhan jiray, mar
kasta oo uu dibada u soo baxana wuxuu gashan jiray hu'ga kiisa ugu
bilicda san, aqalada kuwaada ugu waaweyn uguna gogol wanaagsan ayuu degi
jiray, adeegayaal iyo adoon tiro badan ayuu lahaa, waxaa na u weheliyey
saaxiibbo aan agihiisa ka fogaan, oo farax galintiisa u jeebban. Si wal
ba ayuu u raaxaysan jiray, waxa uu na isku dayi jiray in uu gaadho
raaxada dhammaad keeda, waaba haddii ay leedahay meel ay ku dhammaatee!.
Tan iyo waagii la is uumay, xooluhu waxa ay ahaayeen quruxda nolosha
iyo tiirar ka ku taagantahay ee ugu waawayn. Kii xoolo hela meel na ka
buuxsadaa, waa kibraa oo qooqaa, wuxuu na u maleeyaa in aan cidi na wax
yeeli karin. Waxay la noqotaa dadka kale oo dhan in laga abbuuray,
dhoobo midda isaga laga abbuuray ka duwan, markaas buu u qaataa in loo
abuuray in ay isaga uun u adeegaan. Markuu hadlo oo codkiisa maqlaan
madaxa ayay hoos u dhigaan, markuu amro oo farta meel ugu fiiqo degdeg
bay u aadaan. Waa wada okobanyihiin hadalkiisa cid "maya" odhan kartaa
na ma jirto. Qaaruun dadka ifka ku nool kama uu duwanayn, wuxuu ahaa nin
sida dadka kale u dhaqmaan u dhaqma. Waxa uu ku qooqay qoladii uu ka
dhashay wuu na gardaraysan jiray. Kuwa hodanka ahi haddii ay siwacan u
fakari lahaayeen oo waahayaha noloshu sida ay dhabtii yihiin u baran
lahaayeen waxa ay ogaan lahaayeen xoolaha oo kaliya in aan dadka lagu
hanan karin. Waxa ay ogaan lahaayeen dadku in uu samafalkana adoon u
yahay, oo haddii ay wax siiyaan soo na dhaweeyaan ay waxay u diraan
iyagoo ku faraxsan yeeli lahaayeen. Sidaas bay laabaha dadka ku taabi
lahaayeen.
Sidaas bay naftooda khayr farabadan ugu soo jiidi
lahaayeen, sidaas bay wanaag iyo janada Eebbe ku heli lahaayeen. Sidaas
baa dadku ku jeclaan lahaa oo hareerahooda isku soo tubi lahaa. Ifka
ayay magac wanaagsan ku joogi lahaayeen, aakhira na abaal marin
wanaagsan ayay ku naaloon lahaayeen...
Sheekooyinka Qur'aanka waxaa qoray M.A Jaadal-mawlaa. Waxaa na soomaaliyeeyey A. F . C Idaajaa.
Lasaco qaybaha kale.
Soonqaad wanaagsan.
Negeeye Xirsi
Qaladdii lagu dhuftay reer Israa'iil Q-3aad.
Maalin maalmaha ka mid ah ayay eegeen dhanka Bari, markaas bay
halhaleel indhaha kagala soo noqdeen. Waxay arkeen habaas cirka isku
shareeray oo iftiinkii qoraxda qariyey. Habaaskaasi markii uu baaba'ayna
waxa ay indhaha ku dhufteen, abaanduulle dhiiran oo hogaaminaya col
sida cammuuddaas ah, oo wada geesiyaal ah, cid hor istaagi kartaana
aysan jirin. Kaasi waxa uu ahaa Boqor Buqta-Nasar oo iyaga Baabil kaga
soo duulay, i saga oo hoog iyo ba' la maagan. Cadhadii Eebbe oo la
soo diray iyo dhirifkiisii ayuun buu ahaaye, yaa in uu is-hortaago awood
u leh? Waxa ay iswayiiyeen "Toloow cadaabkii uu armiyaa nagu cabsiin
jiray ma kan baa?" iyaga oo wax malamalynaya ayuu Buqta-Nasar
magaaladii weerar ku soo qaaday. Isagoo aad moodid dugaag gaajo dubatay
oo hilba doon ah. Wax alla wixii uu ku soo baxay askaaxda ayuu ka
dhigay, dhismihii u muuqda waa dumiyey, magaaladii na cagta ayuu
mariyey. Baytul Maqdas isaga muxuu ku falay? Wuu xurmo tiray oo wuu
fadareeyey, daaqadihiisii ayuu daadiyey, Eebbe in lagu caabuda na intuu
diiday ayuu albaabbada iskugu dhuftay.
Qoladii reer Israa'iil na
waa duleeyey, oo gumeeyey. waxa uu ka dhigay mid uu dilo iyo mid uu
qafaasho. Dhulka ayuu ku firdhiyey, koox walbina horteeda ayay u
baynuuntay.
ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُوا
إِلَّا بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ وَحَبْلٍ مِنَ النَّاسِ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ
مِنَ اللَّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ
كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ الْأَنْبِيَاءَ
بِغَيْرِ حَقٍّ ۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ.
Sannooyin idil ayaa dagaalkaas ka soo wareegay Buqta-Nasar na waa
geeriyooday. Boqortooyadii arlada Baabil waxa ay u gacan gashay Boqor
aan naxariistu qalbigiisa ka dhammaan, oo camal iyo caynaan samaa. Wuxuu
arkay reer Israa'iil oo gumaysi ba'an ku jira oo galab iyo subax nool
ba si foolxun loo gumaysanayo. Markaas buu yidhi "War kuwani maxay
ahaayeen?" waxaa loogu jawaabay "waa dirkii Yacquub waa na faracii uu
Daa'uud awoowaha u ahaa, waxay degi jireen SHAAM oo ah dhul biyo macaan
adiga aabbahaa ayaa gumaysi ku jirabay oo inta qabkoodii jabiyey,
karaamadii ka qaaday, duliga aad aragtana ku xukumay" erayadaas ayaa
Boqorkii beer-qaaday, dareenkiisii naxariista na dhaqaajiyey.
Markaasuu inta u yeedhay ku yidhi "isa soo urursada oo dhulkiinii ku laabta"
Maalintaas kadib dhulkoodii ayay ku laabteen, Eebbe mar kale ayuu u
barwaaqeeyey, wiil iyo waxad ba waa siiyey. Waxaa ku haboonayd in ay wax
ku qaataan wixii ay soo mareen oo nimcada la siiyey ku mahadnaqaan.
Hayewshee nafta xumida lagu daabacay ma wanaag bay u xuslin kartaa?
Sidee bayse u hagaagi karaan duul u Nabi Yuusuf wax yeeladiisa isku
garabsaday, kadib na Nabi Muuse dhibaateeyey? Xarkihii duliga markii
laga furayna waxa y ku noqdeen dulmigii ay nu kici jireen. Xumahaas
waxay ku jiraan ba waxa ay dhegta dhiigga u dareen Sakariye iyo Yaxye oo
ahaa laba Nabi oo naxariis badan. Waxaad moodaa in naftoodu dhiigga u
oomantahay ama iyaga iyo Nabiyada ay utuni u horaysay. Rabbina mar kale
ayuu ciqaabay waxaa na laga adeejiyey nin la odhan jiray JUUDAARIS.
kanina wax xil leh oo dhan ayuu ku falay, koox walibana meel ayay u
carartay. Taasna waxa ay ku mutaysteen dilka Rususha Eebbe iyo
caasinimadoodii ay caadada ka dhigteen.
لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا
مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ
ۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ.
Sheekooyinka Qur'aanka waxa qoray M. A. Jaadal-mawlaa. Soomaali waxa u rogey A. F. C Idaajaa.
Negeeye Xirsi
Qaladdii la gu dhuftay reer Israa'iil Q 2-aad.
Isagoo sii wata ayuu yee " si fiican ii dhegysta waxa aan idiin soo
jeedin doono, Eebbe waxa uu iigu waxyooday in aan idiin yeedho oo cadaab
ka Eebbe idiinka digo. Haddii aydin ka laaban aqoon daradan aad ku dhex
jirtaan, waxaa hubaal ah in Eebbe idinka adeejin doon Bidood xoog badan
iyo askaro wada tiiri miidhan ah oo laabahooda naxariistii ka
dhammaatay. Waxa uu idin ku Imtixaani
doonaa ciidamo idiin tudhin sida xoolaha na idin hogaansada. Guutooyin
macangag miidhan ah oo aqaladii na inta meel wal ka soo gala baabah ka
dhiga una roga berimo kharaab ah. Gaasas qalcadihiinna waaweyn
burburiya, beerihii na godod bahalo galeen ah u bedela. Wuxuu Eebbe
idinku saladi doonaa cadow idin ka adag oo Mawlacyada aad ku
cibaadaysataan burburiya, dumarkii na xalaashada, raggiinana mid la dilo
iyo mid la qafaasho ka yeela. Inta aan idin la talin karo waan idin la
taliyey, maanta kadib idin ka ayay idin jirtaa wadada aad qaadaysaan iyo
sidaad yeelaysaa."
Koodii
ugu da' weynnaa ayaa yidhi " War ma waxan baad noo soo kulmisay oo
dadkaan oo idil iskugu yeedhay? Been ayaad Eebbe ka sheegtay, farriin
aan isaga ka imanna waad ka warisay. Illaahii annaga uunkiisa naga dhex
doortay, ee Kitaabkiisa na gudoonsiiyey, sidee buu boqortooyadayada u
baabi'inayaa, ugu na saladiyaa gaallo dabka caabbudda?. Waxa aadan ogayn
ayaad ku sheekaynasaa waxa aad na ku socotaa wax aan jirin iyo mala
awaal!." Nabi Armiyaa waxa uu ku jawaabay " Ciidankaas gaalada ahi waa
mid uu Eebbe idinku cadaabayo oo sida daadadka iyo daacuun ka wax walba
cagta mariya. Maxay ku kala duwanyihiin in la idinku salido aafo huf
idinka dhigta iyo in la idinka adkaysiiyo boqor ma nexe ah oo idin
dulaysta? Eebbe ayaa markhaati u ah in aan taladii samayd idin kula
taliyey beenna idinku maaweelin. Naftii na u tashada, aayihiiina na ka
fiirsada".
Markaas ayay dheheen " Murankaagii ayaa nagu batay,
waxaad moodaa dulqaadkayagii badnaa in aad ku sirantay, dabadeed na
warar aan la aqoon aad nagula dhiiratay. Waxa keliya ee aad naga
mudantahay waa in aan gacmaha iyo lugaha silsilado kaaga jabinno, xabsi
mugdi badanna kugu tuurno, ama aannu meel fogaan badan kuu masaafurino.
Waagu markii uu baryeyna Nabi Armiyaa waxa uu ku dhex jiray Xabsi,
isagoo silsiladaysan oo aan dhinac na u nuuxsan Karin.
Sheekooyinka Qur'aanka waxa qoray M. A. Jaadal-mawlaa. Waxaa na soomaaliyeeyey A. F. C Idaajaa.
Lasoco qaybaha kale.
Soonqaad suubban
Sheekooyinka dadkii hore dhug aynnu u yeelanno.
Negeeye Xirsi
Qalladdii uu Eebbe reer Israa'iil ku dhuftay!
Fasahaadkii ayaa reer Israa'iil ku dhex faafay waxaynna ku fogaadeen
diidmada xaqa iyo tubta baadinimada. Xadhiggii amaanka ayaa kala go'ay,
naxariistii ayaa laabbohooda ka maydhantay, Nebiyadiina waa ay
quudhsadeen. Xaqii Eebbe ayay culimadoodii dafirtay, madaxdoodii na
Rasuuladii loo soo diray ayay beeniyeen. Kitaabkiisa ayay Eebbe weyne
tuureen, markaad ayay cadaabkiisa ka
mutaysteen. Hayeeshee, Eebbe weyne kor ahaaye, ka cadaallad badan qolo
in uu cadaabkiisa ku rido, isagoon u soo dirin mid xumida uga diga oo
tubta toosan ku hagga. Armiyaa waxa uu ahaa Nebi nabiyadoodii ka mid ah,
oo iyaga ka dhashay. Intuu dhex istaago ayuu erayda xaqa ah ugu yeedhi
jiray, farriinta Eebba na si aan leexleex lahayn ugu gudbin jiray.
Wuxuu ku odhan jiray " Toloow, Ilma adeerayaaloow, fasahaadkiinii wuu
batay, cuduradiiniinna way fideen, Rabbigiinna wuu idiin cadhooday!.
Kitaabkii Eebbe waad iska tuurteen, xaqii uu idinku lahaana waad
dafirteen. Siduu idiin barwaaqeeyey waad ogtihiin, dheeraadka uu idinku
bantookhay na idin kama qarsoona. Dhulkiisii ayuu idiin gacan galiyey,
uunkiisa kale na wuu idin ka saraysiiyey. Shalaydii dhawayd waxaa dhacay
arrimo aad wax ku qaadan kartaan, oo idin tusi kara naxariista uu Eebbe
idin ku galaday iyo abaal uu idin gashaday. Waad ohtihiin boqor
Sinxaarib oo ciidan iyo hub wixii uu lahaa wataa in uu Baabil idiin kaga
soo duulay. In uu ku tashanaa dadkii na in uu gacata ku dhigo
guriyihiinana idin kala wareeggo. Maalintaas hadduu qorshihiisu fuli
lahaa wuu idin madhin lahaa, baabahna wuu idin ka dhigi lahaa. Balse
Eebbe ayaa Nabigiinnii Shacyaa dartiis idiin ku naxariistay baryadiisii
na ka aqbalay. Waa tii ducsdiisii la aqbalay cadwiigiiniina la jabiyey
cashi iyo cudur na lagu saliday, ciidamadoodii na taratarab u le'deen.
Waad ogtihiin wixii aad Shacaa ku fasheen iyo sidaad u gadheen. Haddii
uu dhex joogi lahaa qollo kale oo abaal ka la gashado wuxuu waligiis iyo
waaqiis ahaan lahaa, nin la maamuuso oo wax Alla wixii uu yidhaado la
maqlo. Hayeeshee waxa aad tihiin duul abaal dhaca caado ka dhigtay oo
duntoodu ay liidato. Nabi shacyaa sixun baad u gasheen, garabkiisa ayaad
ka baxdeen, dabadeed na intaad u badheedheen ayaad gawracdeen, sidaas
na ku disheen. Dhiiggiisii daahirka ahaa ayaad daadiseen, naftiisii
wanaagsanayd na bir ayaad u quudheen.....
Sheekooyin ka Qur'aan ka waxa qoray M. A. Jaadal-mawlaa. Waxaa na soomaliyeeyey A. F. C. Idaajaa.
-Soonqaad suubban.
-Lasoco qaybaha kale.
Aynnu wax ku qaadanno sheekooyin ka Qur'aan ka.
Negeeye Xirsi
Sheekadii Cusayr qaybtii 3-aad "Sheeko asraar badani ku dhex duugantahay"
Dameerkiisii intuu fuulay ayuu qaaday dhabadii uu gurigiisa u qaadi
lahaa. Waxa uu arkay guryihii oo isbedelay, dib ayuu xasuus u galay.
Waxa uu u ekaa nin soo garwaaqsanaya riyooyin uu waa hore ku riyooday
dhacdoiyinkii ku jiray. Waxa uu wax soo bidhaansada ba waxa uu soo dul
joogsaday aqalkiisii, mise waxa joogta habar gabowday oo tamartii ku
daba yartahay. Ha jilicsanaatee wali naf baa ku jirta waanna indho
la'dahay. Waxay ahayd gabadh adoon u ahayd oo waaggii ugu dambaysay
dhalinyaranimo iyo qurux ba uu ku ogaa. Wuxuu ku yidhi "kani aqalkii
Cusayr ma yahay?!" waxay ku jawaabtay "Haa!" dabadeed na hadalkii baa ku
xidhmay, waxaanna soo dhaaftay ilmo badan oo ay ceshan wayday. Waxay
tidhi "Cusayr waa tagay, dadkii na waa iska illaaween, muddo dheer na ma
arag cid iswaydiinasa amaba soo qaadaysa" wuxuu yidhi " Anigu Cusayr
baan ahay! Boqol sanno ayuu Eebbe i mootamaysiiyey, haddana isagaa
nolosha igu soo celiyey ifkana ii soo bixiyey!"
Habartii ayaa
kolkaa aragagaxday kolkaa na tidhi " Cusayr waxa uu ahaa nin suubban,
ducadiisana la aqbalo, wax walba hadduu Eebbe ka baryo waa la siin
jiray, ruux xanuusan hadduu Eebbe u baryana wuu ladnaan jiray. Haddaba
haddaad Cusayr tahay; Eebbe iiga bari in uu aragaygii ii soo celiyo ina
caafiyo" markaas ayuu Eebbe u baryey, dabadeed na si degdeg ah ayay u
caafimaadday, arageediinna ugu soo noqday. Labadiisii lugood iyo
labadiisii gacmood ayay dhunkasho ku boobtay, isla markiiba waxa ay ku
oraday reer Israa'iil oo kuwo uu dhalay iyo kuwo uu awoowe u yahay oo
boqol jirro iyo konton jirro miidhan ku jiraan. Waxaa kale oo ka mid ah
qaar ay isku da' ahaayeen oo haatan gabowgii jilciyey. Intay qaylisay
bay tidhi " ninkii Cusayr ee boqol sanno ka hor idiinku dambaysay ayaa
dib loo soo nooleeyey, isagoo dhalinyaro ah, qurux iyo caafimaad na la
taxaashinaya". Wax yar kadibba waxa la soo istaagay Cusayr oo siwacan u
labisan, wax ka maqan iyo wax lagu saluugana aan lahayn.
Way
garanwaayeen in uu been u sheegayna way u maleeyeen. Waxay go'aansadeen
in ay ka sal gaadhaan. Wiilashiisii mid ka mid ah ayaa yidhi " Garabka
korkiisa ayuu aabbahay bar ku lahaa ee ma leedahay?" inta uu maradii
iska fayday ayuu yidhi " Haa! Bartaasi waa igu taal" waynna ku arkeen
astaantii ay carruurtiisu ku tiqiin. Intaa kuma hadhin e waxay
go'aansadeen in aysiwacan shakiga iskaga saaraan. Oday waayeel ah baa
yidhi "waxaannu sheeko ku maqalnay, tan iyo waaggii uu Boqor Buqta-Nasar
ku soo duulay baytal Maqdas ee kitaabka Tawreedda uu gubay in koox yar
oo Cusayr ku jiray mooyee in kitaabkaa cid kale oo xifdisani aaanay
adduunka ku hadhin. Haddaba haddaad Cusayr tahay bal noo akhri wixii aad
kitaabkaas ka qayb santahay". Markaasuu akhriyey isagoo aanan Aayad
gefin, qayb ka tagin, eray na ka dhaafin!. Markaas bay gacan qaadeen
iyagoo rumaystay waliba u hanbalyanaya. Hayeeshee waxay ahaayeen duul
nasiib daran oo aan dhacdadaas wax iimaan ah ka kororsan, gaalnimo hor
lehna way qaadeen, Cusayr na wiilkii Iillaahay ayay ba ku sheegeen!!.
وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَقَالَتِ النَّصَارَى
الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ۖ ذَٰلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ ۖ
يُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ ۚ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ
ۚ أَنَّىٰ يُؤْفَكُونَ.
Sheekooyin ka Qur'aan ka waxaa qoray M. A. Jaadal-mawlaa. Waxaana soomaaliyey A. F. C Idaajaa.
Aynnu wax ku qaadanno Qiyoosinka Qur'aanka.
Soonqaad suubban. La soco qaybaha kale
Negeeye Xirsi
