Gabay: Gocanayaa mooyi

Intaan suugaan soomaaliyeed arkayey gabay ka tiiraanyo badan ma arag gabaygan. Waxaa tirshey awoowgey Shiikh Maxamed Shiikh Cumar Alle ha u naxariistee oo ahaa mufti soomaaliyeed dad badanna aflixiyey. 

Wuxuu yidhi:

Anoo nabad isaga soo galay, oo jooga gurigayga,
Gogoshayda anigoo fadhiya, yaa gaydhe ii yimiy e,
Sida gorayo laylku u dumay, yaan gooxa yuururay e,
Markii aan qarwaaqsaday, Rabigay wabaraduu gooyay,
Geeliyo Xuseeniyo raggii, aakhira uguuray,
Mindhaa Goodir iyo Caaganaan, gocanayaa mooyi,

Shiikhii Illaahay garatay ee idinku guuleeyay, 
Giddigiisba Khayr Cabdiga, 
waa u wada aabbe gooni ah'e
Sida ina Guraasuu ahaa, gacal ku liibaany e,
Godka lala gal shiikh Maxamed Nuur, gocanayaa mooyi,
Gobanimada Shiikh Xaamud, waa loo garaad qabay e
Inkastoo shisheeyuhu gabrado, gole la heedaamay
Garta iyo guddoonkuu lahaa, geedu joogaba e 
Dayaxii habeenkii galbaday, 
gaban hadduu reebo
Gablanka iyo geerida lammaan, gocanayaa mooyi,

Geesiga dadkoo idil dhammaan, la isla garanaayo
Gacantiisi way muuqataa, gololki dheeraaye
Gadhka iyo shafka yaa wuxuu lahaa, shiimad gooni ah e
Sidii cadawgu uga gaabsan jiray, gola ka yeedhkiisa
Gucumaalihii iyo Aarki dhalay, gocanayaa mooyi,

Garaadkii Ismaaciil ahaa, lagu gawaan raacy e, 
Wuxuu gabanno soo ururiyo, oo guriga keenaaba,
Gumadkiisa waakaa tolkii, gees kajeensaday e 
Jannadii lagee sida layidhi, waaba galayaay e, 
Garoowaha engagay ceelka gudhay gocanayaa mooyi.

Cartan gu' iyo dayr la igu taag, gacaladiisiiye,
Gadiid iyo allayl kama gam'o, oo waygu gabilay e
Gaagaabsigiisiyo markuu, talada gooynaayo
Sidii uu garta ufeenin jiray, guurtinimadiisa 
Godkaa dumay gabaydhaha kayimi, gocanayaa mooyi

Ku gamaaranaye Faarax Bile, galabti lay sheegay
Intaan wada gamiiray, yaa qalbiga jeex isoo go'aye
Gasiin iyo macaan iyo qaboow, goor walbaba jooga
Gacan iyo dul iyo geesinimo, la ila garab joogo
Hadba waxaan garwaaqsanahayaa, galayaxiisiiye
Gabdha iyo guriguu katagey, gocanayaa mooyi,

Iyadoo guddoon adag dhigtay, oo la isu soo guuray
Gadh-casihii Illaah nagu galladay, galabti la is laayay
Geenyiyo fardiyo giniyadii, lagu salaamaayay 
Gacantiisa waa u wada sinnayd, gaaliyo Islaame e
Gudcur kama horrayn maalintuu, go'ay awowgay e
Guhaadda iyo deeqduu lahaa, gocanayaa mooyi,

Galliilyoobayeeey Faarax baan, soo garwaaqsaday e
Geellii uu lahaa iyo markii, gabadhi loo diiday 
Garaadkooda kay tahay, markii loo guntaday xaalka
Gardaradiyo geedkii uu hurday, iyo gaadmadiyo ciilka
Iyo weliba geelluu kahelay, galax macaankiisa
Garaarraale silicuu ku go'ay, garanba maysaan e
Gaaguunka reer Cumar Cabdaan gocanayaa mooyi,

Waxbadan baa god laga buuxiyay, oo uu go'ay xigaalkay e
Nimankaa Illaah baa u gartay, oo meel san wada geey e
Waxse gama'a iidiiday, waa duul kaloo go'aye
Raggan gebiga lagu duugayo, ee u gigayo duulaagu
Gugii da'aba nimankaa, sidii gorayo loo laayo 
Gardarriyo rasaas maalin yoon, lagu garaacaayo
Hawl yaridan loo wada go'ay ee lagu gawaan raacay
gunimadatan lagu guuxayanna, gocanayaa mooyi..
 
Negeeye Xirsi

Waxaan ka qoray Axamed Maxamed Xasan ( Axmed Gacmayare)

Cal-Dhuux iyo waayihiisii...

Cali Aadan in uu gabyaa ahaa ka sokoow waxa uu ahaa hogaamiye aan mar keliya na nasan. Waxa uu ahaa nin dawladnimada u yaqaan tolkiis, Daarood na iskugu mid ahaa, gar ayuuna u lahaayoo waagaas ma aysan jirin dawlad wadaag ah oo soomaali wada leedahay. Isna waxa uu ka mid ahaa raggii hogaanka ahaa noolaana xilligaa.

 

Huwan iyo Cali-Dhuux

Kolkii Daraawiishi ay jabtay waxa meesha ka baxday awooddii Dhulbahante oo ku riiqantay dagaaladdii u dhexeeyey Daraasiish iyo Ingriis. Dhulkii ay degi jireen waxaa ku soo fiday Ingiriis oo wata Isaaq ciddii loo arko in ay reer kaas ka soo jeedaanna waxaa la marin jiray xadhig ama dil. Cali Dhuux Aadan "Ahun" oo ahaa nin aad u fiiro dheer feejignaan badanina ku jirtay weligii ayaa arkay meesha xaal marayo. Fiigihii ka tagey Nugaal iyo intay Daraawiishi fadhiday qaar ba meel ayuu galay, intii Galbeed gashay firxadkii ayuu aruuriyey Cali-Dhuux. Talo ayaa la iskugu yimi taas waxaa u gudoomiyey Isaga. Waa uu hadlay oo yidhi "Maanta waad aragtaan oo Isaaq ayaa dhulkeennii qaatay mana aynnu lihin awood aynnu ku caabinno nimankaas, halka mid ee aynnu ku badbaadsan karno dhulkeenna waa inagoo Isaaq u tagnaa kuna dhahnaa waxa aynnu isku nahay HUWAN." taladaas waa loo guuxay sidii ayuuna Cali-Dhuux ugu tegey Nimankaas kuna yidhi "Maanta idinku waad dhaqantihiin, nimankii geeleenna dhacay ee Ogaadeen aynnu ka daba tagno oo soo dhacsanno xooleheennii, idinka ayaa xooglehe na duuliya maanta". Tani waxa ay ahayd siyaasad uusan keeni karin qof maanta nooli. Mana aysan ahayn hiillo uu u sameeyey Isaaq oo uu uga hiilliyey Ogaadeen. Saa maba uusan haysan rag uu tiisa ku fuliyee. Duulaamadaas waxa lagu soo dhacay geelal badan oo uu ka mid yahay Hagoogane.

Cali-Dhuux iyo Ogaadeen

Cali, Ogaadeen waxa ay ahaayeen tol wada dhalasho dhiig iyo dhaxdin ba waa ka dhaxaysay marna uma uusan arkay cadow. Markii Huwan ay duulimaadadii ku gaalaa bixisay Carro Ogaadeen iyo Doollo Isaaq geedigii waa sii dheeraystay oo dhul badan ayay taabeen. Cali-Dhuux markii uu arkay meesha la marinayo tolkii ayuu fakaray waxa uu is yidhi "Haddii Ogaadeen meesha ka baxo waa garab la'aan" markaas ayuu aadey Cali Yuusuf Keenadiid iyo Hobyo waxa uuna ku yidhi "Maanta xoolo Kaama doonayo, wax kale oo aan kaa rabaana ma jirto, deegaankii Ogaadeen waa la qabsaday Webiga ayaana laga talaabiyey haddii ay halkaa ka gudbaanna Isaaq iyo Hawiye ayaa isku xidhmaya, Daarood awood lehna adaa jiree Dhulka dhici" Wuxuu yidhi Keenadiid "waayahay! Maalinta aad roob aragto ciidankaasi waa kula joogaa" waxa uu u diray 600 oo nin oo uu wato Axmed Busur nin la odhan jiray. Axmed Busur waxa uu ugu tagey Wardheer 300 oo nin oo Cali Aadan wato.

Axmed Busur baa yidhi "Waxaan soo eegayaa Wardheer" waxa uu ugu tagey niman Isaaq ah oo geel ka waraabsanaya geelana ugu heesaya:

-Deerooy Daarood,
-Waa la diriroo,
-Waa lagaa diray.
Arroortii ayaa lagu kacay, Doolo oo dhanna la qabsaday waa aduun e, dharaartii ku xigtay waxaa ceelkii geela lagaga waraabinayey.
-Deerooy daba jilic,
-Waa la diriroo,
-Waa lagaa diray.

Sidaas waxaa ugu sheekeyey Yuusuf Cali Dhuux oday goobjoog dhacdadaa u ahaa.

Bayd uusan odhan Cali-Dhuux se si khaldan u dhex galay gabay uu ku leeyahay silsiladdii GUBA.
-Wasiirtoodi hore baa xumay Waalidkii dhalay'e.

Baydkan qof kasta oo suugaanta wax uga bilaaban yihiin waa uu arkaa in uusan meesha ku jirin oolinna, waayo? Gabyaaga iyo cidda uu caayayo waaba isku wasiir oo meel ayay ka soo wada farcameen Cali Aadanna ma ahayn nin caayaya Waalidkiis iyo wixii dhalay. Eeg Gabayga! ma aha wasiirtoodi baa xumayd ee waa sida ay ina leeyihiin, wasiirtoodi hore baa xumayd; wasiirta hore ee la leeyahay Cali ayaa caayey miyaysan isku mid ka ahayn. Odayadii soo gaadhey odaygana waxa ay sheegeen baydkaasi in uusan meesha ku jirin ee la galiyey. Marka si loo eego baydkan maba ku koobna Ogaadeen keli ah ee waa nasab cay dhan, Cali-na nin awooweyaashii iyo ayeeyoonkii caaya ka waynaa.

Ogaadeen Cali Dhuux waa uu jeclaa waxaadna ka garanaysaa sida uu ugu guubaaninayey in ay dhulkooda ilaashadaan. Qamaan iyo Cali waa ay ka wada socdeen Guba bilaabideedii, ujeedku bilawga silsiladda ayuu ku cadyahay.

Qamaan waa ka leh,
Diirkiyo laftuu xulay hadduu hadal wax daawayn'e
Cali Aad silsiladdaa Guba waxa ugu jira qofkii fiiro dheer u leh baydad aad u tiro badan oo uu Ogaadeen sharaf oo dhan ku siinayo.
Eeg!

Ogaadeen hadhuudhkiyo sidii hilibka loo booby e
Inkastuu hundaha iyo u dego webiga hoostiisa,
Geeluu habeenka u lahaa looga hadhi waaye'
Geella oo waagaas ninka lihi uu sharaf, magac, milgo, iyo maamuus ba lahaa waxa uu siiyey Ogaadeen. {Geelluu habeen ka u lahaa buu yidhi waxa uu ka dhigay guunyadooda oo iyaga ayaa leh buu yidhi}.
EeG!

Dadba weli ma arag reer Subayr duul ka soo baxay'e,
Cidiba uunka kama dawladsana Dir iyo Daarood e.
Waxa uu ku sheegay Dawlad, waagaas soomaaliba dawlad ma aysan lahayn iyaga ayuu dawladnimadii siiyey [cidiba uunka erayga uun waa wax kasta oo Illaahay abuuray iyaga ayuun baa dawlad ah buu yidhi.!!].

Alle ha u naxariisto Cali Aadan .

Waxaan ka qoray Abwaan Shabac Axmed Cali Dhuux

W/Q Neegeye Cali Xirsi

Facebook: Negeeye Xirsi

Dirirta ka dhex aloosan tololka soomaalida iyo qawmiyadda Oromada

Waayadan waxa aad maqlayseen intiinna la socotaa in ay jirtay colaad ka dhex-curatay tololka soomaalida ee dega galbeed iyo qawmiyadda Oromada. Oromada ayaa dad tiradoodu boqol kor u dhaaftay oo soomaali ah si bahalnimo ah ugu laayey deegaanno ay daris ka yihiin soomaalida. taas ayaan doonayaa in aan wax ka dhaho.

Goorma ayay bilaabatay colaadani?

Qawmiyadda la dhaho Oromada waa qoomiyadda ugu tirada badan Gees ka Afrika, waa ummad ay gumaysan jirtay Amxaaradu haddana Tigreegu gumaysto. Dhulka ay degaan waxa uu ku baahsanyahay qaybo ka mid ah Bariga iyo Koonfurta waxa maanta "Itoobiya" loo yaqaan ee qarnigii 19d uu dhul-fidsiga hubaysan Boqor Menelik ku sameeyey. Colaadda Oromada iyo Soomaalidu ma'aha mid hadda bilaabatay ee waa mid guun ah oo soo jirtay boqolaal iyo boqolaal Gu'. 

Soomaalidu waxa ay qoomiyadaas u aqoon jirtay magac ay caan ku ahaayeen oo la odhan jiray [Gaalla]. Waa dad ay soomaalida hadda joogtaa is xejiso marka loo eego dhigooda ay deriska yihiin, sababtaas oo ah in ay yihiin dad ay soomaalida is ku diin yihiin. Ta runta ah ayaase ah in ay Oromadu ka xuntahay kuwa kale ee ay la deganyiihin waayo Waa dad dibindaabyeeya mar kasta oo ay arkaan in soomaalidu liicday ama warankeedu fooraro waana dhul-doon. Waxa jira dagaallo badan oo sooyaalku sheego oo dhexmaray tololka soomaaliyeed ee ay deriska yihiin iyo Gaallaha kuwaas oo ka soo bilowda illaa Axmed Gurey dhimashadiisii kadib kuna dhamaaday Wiil-waal mar lagu qiyaasay Qarnigii 18aad dabayaaqadiisii.

Soomalidu waxa ay u aqoon jirtay magaca gaala oo ay ku ladhi jireen magacyo kale oo ay naanays uga dhigayaan sida; Gaalo-madow, Gaalo-dhoorey iyo Gaalo-waranley. Sida la malaynayo waana meesha erayga 'Gaal' ee loogu yeedho qofka aan diinta Islaamka haysan uu ka yimi inkastoo maanta dad badan oo Muslim ahi ku jiraan.

Wiil-waal iyo dilkii Gaal-gurey.

Jabkii Axmed Gurey ee soomaalida ku dhacay waxa ay Oromo aad ugu soo fiday dhulkii soomaalida illa ay ka qabsadeen Jig-jiga, Boorame iyo deegaanno kale. Tolka Bartire oo deganaa soonaha Jigjiga iyo Oromada ayaa waxa ay ku heshiiyeen biyo-cabaalka ceelka Jig-jiga si loo xeeladeeyayba soomaalida waxaa lagula heshiiyey in ay ceelka cabaan gelinka danbe Oromaduna cabti gelinka hore. Jig-jiga waxa ay ku taalaa meel ciiddeedu jilicsantahay marka ay aroortii Oramadu cabto oo ay ka wabaxdo waxa soo gala aroorkii soomaalida, marka ay dhawr hormo cabtaba ceelkii ayaa duma oo ay noqotaa in dib loo qodo. Dhibtaas iyadoo la nool soomaalidu ayaa waxa dhashay wiilka magaciisu halyeeyga is ku bedelay ee Garaad Xirsi Garaad Faarax [Wiil-waal] dhalashadiisii kadib waxa uu dhaxlay duubkii Garaadnimo ee Aabbihiis. Waxa u cuntami weyday duligan uu tolkiis ku jiro waxa uuna go'aan ku gaadhey in uu sharaf ku noolaado ama geeriyoodo taas oo ah in dagaal kala hortago Gaallaha.

Oramadu soomaalida waa ay ka badnayde waxa uu qaylo-roor u dirsaday tololkii kale ee soomaalida ahaa oo uu leeyahay war kaalaya ila dagaal gala. Gurmadkii Soomaalidu waa uu soo gaadhey Garaad Wiil-waal waxaana la is daray fooda. Dhanka Oromada waxaa watey ma digigixde macangag ah dagaalyahanna ah oo la odhan jiray 'Gaal-gurey', dhankiisa ayuuna isna abaabulka ka watey. Halkaas waxa lagu dilay hogaamiyihii ay Oramadu in badan hasha ku maali jireen ee Gaal-gurey waxa uuna sababsaday oo qoorta ka jaray Wiil-waal.

Waakan gabay uu inoo ku sheegay wixii meesha ka dhacay:

--Xalay gelin-dhexaadkii miyaan gogosha soo laabay?
--gurxanka iyo gooraanka iyo guuxi iga yeedhay
--Hanqadh geedo laaye ah miyaa laabta iga guuxay,
-Ogaadeen Galduur iyo hadduu Webi ka soo gaasay
-meeshiyo Garlooggube hadduu galowgu eedaamay
--Guntadayeey haddaan Khaylidii labada naas geeyey
--Asaan Weyrax nadigii gashuu gucumo aar yeeshay
--Gaaladdii ka goor iyo ka goor reebi nagu goysay
--Gurey maalintaan diley colkeed in uu go'aan sheegtay!
--Goyaay! Maalintaan idhi darkii inay gashaan sheegtay!
--Meeshaan ka gaylamay dadkii in uu garab maraan sheegtay!
--Garbidaan ku tiirsasay rag in uu garab maraan sheegtay!
--Geeraarshe dheer iyo dagaal warangalaan sheegtay!
--Gacan iyo in geed laga hadlo iyo gobanimmaan sheegtay!

Qore: Negeeye Xirsi

Gabaygii Muqdishu Ha Quusan - Abwaan Negeeye Xirsi

Akhristayaasha sharafta leh, ku soo dhawaada. Waa abwaan Negeeye iyo mar kale gabayadii looga ga bartay. 

Sidaad ula socotaan, bisha Oktober 14keeda waxeey aheyd maalin murugo weyn ku leh ummada soomaaliyeed. Waa maalin aan la cabiri karin dareenka dadkeena sababtoo ah baaxada qaraxa iyo inta inaga geeriyootay saameeyntooda ayaan la soo koobi karin. 

Aniga murugtaa saameyteena aan la seexan waayey, ayaa fikirkeyga ku cabiray tixdaan hoos ku qoran. Erayada waxaa hees ka sameeyay fanaanka weyn ee soomaaliyeed Abdiqaadir Ugaaska. 



Quruumaha la xaaqiyo,

Waxaan la qadhanayaa,
Iigu wacan qamuunyada,
Waa ficil qaribanoo,
Lagu qalay dadkaygiyo,
Qaraxaa ka dhacay Xamar,

Qamoomadiyo ciilkaan,
Kula qaybsanaayaa,
Aniguba qaracankii,
Ilma qubay dartaayoo,
Qalibigaan ka ooyee
Muqdishooy ha quusanin.

Dadkaygoow qudh-gooyaha,
Dhiigeenna qubayiyo,
Qolo male danbiiluhu,
Qoys male dilaaguna,
Yaan la qarin ku qayshaay,
Ku qayshaay ku qayshaay,
Ku qayshaay cadaawaha.

Qoomkaan is raacini,
Quwad yeelan maayee,
Qarankeenna liicaa,
Way nagoo qalibanee,
Is qabsada gacnaha oo,
Qayb qaybta naga jira,

Shacab yahow dad qalatada,
Quudanaaya dhiigeen,
Dastuurkiisu waa qalid,
Ma qareemo nixid male,
Dhagar qabaha liita ah,
Waa in aynu qabannaa.

Abwaan Negeeye Xirsi

Heestii Muqdishu Ha Quusan | Qaraxii Zoobe | Abdiqaadir Ugaaska

 

Halkaa riix si aad u dhageysatid heesta:

 

Halgankii Xaaji Maxamuud Macalin "Cagadhiig" Qeybtii 4aad

Alle ha u naxariistee Xaajigii halgamaaga ahaa Mujaahidkana ahaa waxa uu halgankiisu bilowday aas-aaskii Kacaankii Barakaysnaa ee Daraawiisheed oo uu ka mid ahaa Aas-aasayaashii dhidibada u taagay liibaanta soomaaliyeed ee ilaa maanata iyo mar danbaba. 

Waxa uu ka qayb qaatay Dagaaladii ugu horeeyey ee dhex Mara Daraawiishtii barakaysanayd iyo Gumaystihii booli doonka ahaa.

Xaaji Cagadhiig waxa la dhashay 12 Wiil waxa ay isku bah ahaayeen isaga 10 Wiil halka Labbada kallana ay kalla bah ahaayeen waa Bah Xaliimee, tobankaa la bahda ahayd halgamaaga waxa ay ku wada dhinteen halgankii waagaa. 

Ismaaciil Macalin oo walaalkiis ah ayaa waxa uu ifka kaga tagay hal gabadh ah, ismaaciil Macalin Waxa uu ka mid ahaa Ragii Ayl fadhin jirray Aakhirkiina waxa lagu dilay halgankaa.
Gabadhaas uu ka tagay Ismaaciil Macalin waxa ay dhashay Aqoonyahano iyo Mas'uuliyiin Caan ka ah dhamaan Aduunka Khaas ahaana geeska Africa una dhashay Reer SSC.
inta kalle lama hayo wax ay ka tageen oo nolol lagu arkay. 

Xaaji Cagadhiig waxa uu naftiisa u hurray dhulka aynu maanta dheefsanayno, wax Dumar ah oo uu guursaday Taariikhdu ma xusin, dhalyo uu ka tagayna dhaayo lama saarin, taas oo laga dhadhansan Karo in uu ahaa Nin wax walba ka hormariyey Gaylanka uu ku soo dhicinayo Dhulka.
Halkaas ayaynu ka sii wadi doonaa insha Allaah waxa soo socda qaybo Xaraarad leh ee u dheg 
 taaga.

Negeeye Xirsi

Gabay gii bliad sharafta lagu siiyay Negeeye Xirsi

Waa gabay aan Anigu bilad isku siiyey labbo sano ka hor kii2014, inkasta oo kadib Rag baddan biladdo isiiyeen. Facebook ga ayaa isoo xusuusiyey maanta. 

Inkastaad cududo wayntohoo coofka kor utaagto.
Ama ciidan wiilala dhashoo wada cargaagaaya.
Lama caydhsan karo ruux mintida waa cidiyo dhiig'e. 

Cuudka aynu dhaqanee illaah caadil ina siiyey.
Inkastaad cashiiro iyo tolkaba caawimo usiiso.
Ogoow caadha waynoow ratigu waa col gooniya.

Camaaryalayda gorayada hadaad caydhsatoo erido.
Oo aad cawdhisoo deeridii Cawsha fiijinayso.
Xoorkuba cif buu kugu dilaa ceeb adaan odhan.

Cantlyaa dhurwaa iyo dawoco wada cabaadaaya.
Guduudane cimaamadan buxuush saaho la ciyaara
Caarcaarloow shabeelkiyo dilaa Harmcadkoo cawlan.
Cunabuur faruur iyo dhafoor waxaad cabiidaaba
Aarkuba tacshiirado dhacuu caasha galiyaaye. 

Baacbaac cariga gaalo tagay caawimana qaata.
cod xume luuqda dilayoo sidii ciyow ka cuucsiiya.
Wiil cadho ka keentoo misana camataqlaynaaya.
Mar cantuuge aan curin karayn cajab midii keenta.
Caada qaate baqayoo cashuur cido ka doonaaya.
Jacbur kaa cacamiyee gabay isyidhi caynka ka higaadi 

La'igu caano shubayeey murtida calan la ii saarye.
Waan curin aqaan oo majiro cid igu gaadhaaye.
Wiil ila cawaysimey igarey caynadaan ahaye',e.
Isama caasiyaayee aftahan waan ku caan baxaye.
Negeeyaa ka ceebdayey nafluhu kuma casheeyaan.
Cari gaalo islaamkaa camiran cidhifyo kooneeya.
Caam ahaan wixii adaam dhalay xaawo caaneeyey
caaqilkiisu waa ani ninkii caashaqii raba'e

Anse waxaan ka caajisey markuu ciida hoos galaye.
U ceeb dayey midkii caale yidhi ama ka caacsiiyey
iyo kay haween soo cursheen caraf ma yeeshaan.

Negeeye Xirsi

Caaqil Cali Shire Axmed Jaamac

Xigmadda tidhaahda ""Labadda Aabihii Wase Ka horraan doortay"
Cali Shire Axmed Jaamac "Xaaji Cali Shire" waxa uu ahaa Odayaashii Dhulbahante ugu xadaarisanaa, xagga ganacsiga iyo maamulka maaliyadda Alle ha u naxariistee Nin Caqli baddan buu ahaa. 

Waxaa la yidhi Dukaan uu lahaa baa intii Dadku siiba Geel-jiruhu iska yimaado odhan jireen Adeeroow wax na amaahi marka Roobku da'o baanu Xoolo Nool ku siin Doonaaye, isna waa uu Daymin jirray. 

Waad iska garanaysaa Bini-Aadam iyo dabeecadiisee waa ay iskala guuri jirreen Ama waxa ayba ku asaraari jireen intaa ma ahayn iyo waa ahayd.
Maalintii danbe ayuu go'aan ku gaadhay Qof danbe in aan kumi siin waxna iska amaahin.
Marka aad dadka wax u diido aad gar ugu leedahay xaqaagiina ah waxa la arkaa in ay kugu caayaan oo ay dhahaan waa Bakhayl, waa gacan adagyahay, Nin fiican maaha IWM.
Waana Caaddo Bini-Aadam taasi. 

Kolkaas ayuu xigmadan keenay ah "Labbada Aabihii Wase ka horaan doortay"" oo ah xigmad qoto dheer Qofkii fahma, noqonaysana haddaan sii yara saafo ""Intaad igu caayi lahaydeen dayn aan idin waydiiyey oo aad hore u qaadateen marka aan idiin diido igu caaya"".
Mar kasta oo aan maqlo Filasoof hebel waxa aan soo xasuustaa xigmad intay doonto ka qoto dheer Oday leh oo Soomaali illa ah. 

Alloow Rag ma tagay, illaahay ha u Naxariisto Cali-shire Axmed. 

Negeeye Xirsi

Gabay: Nabad waa caano

Nabad baa Macaanoo janna ah Naallo iyo Khayre.
Waa Naruuro Lagu doogsadoo Naas la nuuga lehe.
Nimco iyo barwaaqiyo Udgoon waa Naq aan go'ine.
Naamuuska doogiyo iftiin Nuurka iyo Kaaha. 
Najam iyo Shamsada weeye iyo Nalal siraataaye
Nasteexada Aduunyadda jirtiyo Naafac iyo Quudka.
Naxariista Roobkiyo Cirkoo Nurar Hilaacaaya.
Ama Xoolohoo Najoxoo lagu Nagaanaayo.
kun sifaale haddii aan naqoo kumana soo niibsho.
Waa wax aan Niyadi sheegi karin Nooca ay tahaye.
Nolol Weeye uu Eebbeheen Nooga dhigay tiire.
Nimaan Iyada haysani Ma laddo Neeftu way'iyadda'e
Neecawdda Tii lagu hurdee Lagu Nastaa Weeye.
Naafoobe qoomkii kibree Nabbadda diidaaye.
Naskuna sheegyey Nabruud iyo kancaan siday u niiqmeene.
Nabarkii ku dhacay waan ognahay Najis fircoonkiiye.
Nadigaa ku dhaga kii is bida Nibiri xoog Wayne.
Naxdin iyo dilbaa wa heliyoo Naadhku waa go'iye.
Naalada Aduun waa iyadda Nicam illaahay'e.
Ruux waliba ha naadiyo Jidhkay Nudaha beertaaye. 

Negeeye Xirsi

Caaqil Maxamad Saleebaan Shabac "Af-Waranle"

Sheeko Kooban oo ka mid ah cuqaasha beesha cabdi garaad (Qayaad) ee dhulbahante

 
Sawirkan Waa Cheif Caaqil Maxamed Saleebaan Shabac "Af-Waranle". Caaqilkan waxa uu ka mid ahaa xiligiisii Cuqaasha Dhulbahante u taliya uguna Aftahansan, waxa uu ahaa tallo Qabeen Nin colaad iyo Nabadba ka taliya waxa uuna ahaa Abwaan ka maansoodo dhamaan Qaybaha Suugaanta Soomaaliyeed.

Aan Idiinka sheekeeyo Qiso yar oo ku saabsan Cheif Caaqil Maxamed Saleebaan Shabac"Afwaranle". Waxa ay Colaad ba'an dhex martay oo muddo baddan socotay dhawaana soo gaadhay oo ka dhaxaysay Jifida Dhulbahante Ee Khayr Cabdi garaad"Qayaad" iyo Majeerteen jifida Cumar Maxamuud.  Colaadaas waxa in baddan lagu makalay Nin garbood aan geeri loo quudheen. Caaqilkuna waxa uu ka dhashay Jifida khayr Cabdi garaad"Qayaad". Waxa la yidhi muddo markii colaadaasi socotay ayaa waxa Abaar ba'ani ka dhacday Carri Cumar Maxamuud taas badalkeedana carro dhulbahante ayaa deegaantii iyo Roobkii hellay. Cumar Maxamuud waxa ay la soo xadhiidheen Cheif caaqil "AFwaranle" waxa ayna ku dheheen. "Waad ogtahay oo deegaankayagii abbaar ayaa ka dhacday xoolihiina wax ay cunaan ma haystaan sidoo kalle biyo la cabbo ma jiraan oo Hawd iyo Ciid waa bilaa Cabaal waxa aanu kaa codsanaynaa sanadkan colaadeenii in halkaa lagu hakiyo inagoo xeerinayna Tolnimada aynu wadaagno ee aan inaka dhamaanayn si walba".

Caaqilkii waxa uu ku taliyey in aan Nimankaa Samankan maanta ah aan la taaban oo sidaa ay ku daaqaan deegaanta iyo carshinta, Ceelasha Domcoodna ay ka Cabbaan.
Nin kalle oo isla reerka ah baa ayaantii danbe arkay Nimankii hebel iyo hebel dillay oo dhex mushaaxaya dadkii ay wax ka dileen markaas ayuu wuxuu tiriyey gabay guubaabo ah oo ay ka mid yihiin:

Danaakilada Reer Yuusuf Khalaf dayrta ka idaaday..

Markaas ayaa Caaqilkuna Maansadan tiriyey way dheertahay ee waa qayb ka mid ah.
Wuxuu yidhi.
Wadaadyohow hadlaayaa warba Nagama haysidde.
Waax gini la siistaa Warsamooyin dhaantee.
Hasha labbo wadaagtaa Nirgo wacan dhalaysee.
Nin Wanaagsan haystaa Weedaad ma doonnee.
Wadiifada Majeerteen waxba dhaafsan maynee.

Wanaagsan waa magaalo Hawd Ciideed ku taala
Weedaad waa Ceel yaroo Laasacaanood ku ag yaalay.

Alle ha u Naxariisto Caaqilka Raggii hore iyo Raganimadoodii. 


Negeeye Xirsi

Gabay: Dhawre

I dhagayso dhooleey War baa iigu kaa dhimane
dhagahaaga i amaahiyoo maqal dhawaaqayga.
Waanada dhagaysoo gudoon waa dhanbaal kaniye.
Dhismha Aqalka waxa laga unkaa seeska dhagixiiye.
Hadaan Hoostu dhaabnayn korkiyo Dhoorku waa dumiye.
Dhiqle haanta kaagalay waa Culiin waxa ka dhawraaye.
Maygaag Ayaa lala dhigaa yaanay Dhoos noqone.
ma dhunkado Abeesada Ninkii dhab u yaqaanaaye.
Dhira dhabato lama Quuto iyo Midho dhunkaaleede.
Dhaxantana Waxaa laga galaa Meel Dhufays Adage.
Hadhac laguma Dhaafsado Cariid iyo Dhimciirtiiye.
Ubadna Geesibaa loo Dhalaa Dhinac la saaraaye.
Ninkii Dhaawac kuu diidan baa la isku dhiibaaye.
Dhuruq Iyo Waraabahana Waa laga Dhuyaalaaye.
Dhimirkaaga Will hanankaraa Dhooleey Guur Mudane.


Maahmaaho Duul hore dheheen yaan dhan balayaaye.
Ma dhugtaha hugiisiyo midkaan talada dhaadaynin.
Ee aan Dhawran Madhixiisu waa Dhito u taale.
Dhimashada horteed buu tagaa waana dheelmadaye.


Dhooleey Nin aan Geel lahayn looma dhaqo reere.
Wax tarkiisu Waa Dhawr kunoo maan dhamayn karo'e.
Saddex halaan is idhi waa ma dhaaf balaan ku dhaadsiiyo.


Iyadoo Dhulkii Roobku helay Dhibicna maan shaysay.
Oo ay dhalaysoo hashii Dhaysta soo rogatay.
Oo ina Dhibaysoow Ratigu Dhabida Saydhaayo.
Dhumay ay hadhkii daaqaysiyo Xaaxi dhinaceede.
Ama ay Dharkayn Waabarkii Dharabka jeexayso.
Dhaalashii Domcood iyo Higlada Dhababacaynayso.
Oo ay dhaayan Miranayso iyo Saaxda dhaladeeda.
Dhigaalkii Caagariyo Dohdii Dhamasta Ruugayso.
Dhuumoodka lagu foofiyiyo Doogob yar dhuunteeda.
Af dhuubyaale Nirigihii durduro Dharag ka keenayso.
Dhaayaha Wax uga roon ma arag dhooley aragiiye.


Mar ay baahi kuu dhuumatoo Gaajo Dhugatowday.
Hadii Gool laguu dhigo Hilbuhu kala dhanaan roone.
Kuruskaad ka dhergtaa adoon dhaafin meel kalle
Dhakhso waad ka bogtaa dhexdiyo dhabarki kuu toosye.
Nin dhadhamiyey waa uu ogyahay dhayda caanaha'e.
Dhumucdiyo Waxay soo ceshaan Dheeha midabkiiye.
Dhididkay ka keenan qof qabay dhiikarkii dilaye.
Kaadidaa Macaankii dhintoo waa dhakhtar Illaahe.
Daawooyin boqol dhaafay baa laga dhamaayaaye.
Ma wax loo dhigaa jira aduun dhaadan waa dahabe.


Dhiilo timi war soo dhacay dagaal dhiigu mulacyeeyey.
Qoor wayn la dhigayoo Ragii Dhirif u qaanshaystay.
Iyadoo Nin lagu dhaato go'ay Samirna Dheeraaday
Dharaartii la keenaa dabkii dhamac bakhtiiyaaye.
ma wax loo dhigaa jira Aduun dhaashan waa dahabe.


Dhaldhalaalku yuusaan ku hodin waa dhamaad bariye.
Dhar magaalo Waa dhawr cishood yara dhalaashaaye.
Ruuxaan Xero u soo dhiganin Geel Caydh la dhalandhoolye.
dhaxal buuse Nooyahay Anaga Dhalan Cismaan Khayre.
Ilaahii ku dhaartee ibliga dhawra nagu taartay.
Wax ku dhigan Asmaa'diisiyoo Dheega kaga taale.
Koob iyo toban Sagaal lagu dhuftaa Dhaadan leedahaye.
Waxa Gabadh dhalaal badan Guryaha Dhooley hoganaysa.
Nooma dhixin midaan loo dhex galin dhoona loo horine.
Dhamoow Aabeheed iyo Awoow Wiil dhalyiyo Hooyo.
Iyo Ehelka oo Dhamiba Waa Dhogor yaqaanaaye.
Miinan Dheegle Goortay hantaan bay farax dhaqaaqaane.
Inaad Dhaafto maahee tolkaa Dhaami xeradooda.
Oo ku Soo dhawoow Waxaan hayaa Dhuuxi qaalmaha'e.


Abwaan Negeeye Cali Xirsi