Taariikhda
islaamka waxaa ku xussan qisooyin iyo tusaalayaal mudan in casharo laga qaato.
Qisooyinkaa waxaa ka mid ah taariikhdii cajiibka aheyd ee taabicigii Cumar ibnu
Cabdilcasiis, oo mar na culumada ku magacaabaan khiliifkii shanaad.
Waxeey
taariikhda xustay in cumar bin khadaab, oo awoowe u ahaa cumar bin cabdicasiis,
uu mar yiray duriyadeyda waxaa ka soo bixi doona mid dhulka cadaalad ku soo
dabaala.
Qisooyinka
ku saabsan cumar bin cabdilcasiis iyagoo ay tira badan yihiin, ayaan waxaan
jeclaystay inaan nafteyda iyo dhamaan akhyaarta la wadaago hal arin oo cibra
qaadasho mudan.
Markii
khilaafada lagu wareejiyay amiirka, ayaa maalin maal maha ka mid ah xaaskiisa,
Fadimah bint cabdilmalik, ugu soo gashay guriga asagoo ilmo ka daadaneysa ay garga
ka qoysay. Waxeey waydiisay, ya amiiral mu’miniin, ma waxbaa dhacay? Amiirka
wuxuu yiri:
“Ya
Fadimah, waxaan la wareegay talada ummada nabi muxamad scw, kooda guduudan iyo
midkooda madow. Waxaan ka fakiray faqiirka gaajeysan, bukaanka dayacan ama
lunsan, midka tabarta daran, midkooda dulansan, midka qafaalan iyo kan la
la’yahay, midkooda duqooway oo caruur badan haysta oo aan maal badan haysan,
iyo kuwa la midka ah oo geesaha dunida kala jooga, markaasaan ogaaday inuu alle
iga weydiindoono [sidaan ugu cadaalad falay dhamaantooda] maalinka qiyaamo
iyagoo ay igu la dood tagi doonaan nabi muxamad scw hortiisa, markaasaaan ka
baqay in aan waayo wax aan ku la doodo maalinka, nafteeda ayaan u naxriisto
waan ooyay.”
، فقلت : يا أمير المؤمنين ، ألشيء حدث ؟ قَالَ : يا فاطمة ، إني تقلدت أمر أمة مُحَمَّد صلى اللَّه عَلَيْهِ وسلم أحمرها
وأسودها ، فتفكرت فِي الفقير الجائع ، والمريض الضائع ، والغازي المجهود ،
والمظلوم المقهور ، والغريب الأسير ، والشيخ الكبير ، وذي العيال الكثير والمال
القليل ، وأشباههم فِي أقطار الأرض وأطراف البلاد ، فعلمت أن ربي سيسألني عنهم
يوم القيامة ، وإن خصمي دونهم مُحَمَّد صلى اللَّه عَلَيْهِ وسلم ، فخشيت أن لا
يثبت لي حجة عند خصومته ، فرحمت نفسي فبكيت . .
|
Cumar
bin cabdicasiis alle ha u naxriistee ayaa asagoo sariirta xanuun dartii la
jiifa, waa xanuunka uu la geeriyoon doono, ayaa waxaa soo booqday ina adeerkii Maslamah
bin cabdimalik, wuxuu ku yiri:
“Ya
amiiral mu’miniin, caruurtaada qof aad kala dardaarantay malah, maalna maadan
uga tagin, ee adeeradood ama abtiyaashood maad uga la dardaarantid? Amiirka
wuxuu ugu jawaabay: ‘caroorteyda waxeey noqonayaan laba midkood: mid saalix ah,
saalixna alle ayaa taladiisa haga, wixii intaa ka baxsaan ma noqonayo mid
ilmihiisa ugu kaalmeeya macsida alle (sw).”
Amiirka
ayaa markaa ka codsaday xaaskiis in caruurtiisa qolka loo soo galiyo, asagoo
caruurtiisa la dardaarmaya wuxuu yiri:
“ilmahaygow,
laba shay midkood ayaan kala doortay: in aad taajir noqotaan oo aabihiin naar
ku muto maalka ama inaad faqiirtaan oo aabihiin janno galo, waxaan jeclaystay
inaan faqiir ahaano oo alle (sw) janno igu abaal mariyo haduu alle idmo”
Cumar
bin cabdicasiis wuxuu ahaa amiir faqriga aan dhib u arag oo talada uu hayo la
aheyd mid aad u dareensan culeeskeeda. Sababta loogu magacaabay khaliifada
shanaad ayaa waxaa ka mid ahaa in uu alle ku kaalmay in cadliga ku soo dabaala
dhulka islaamka. Alle wuxuu ku oofsaday asagoo 39 iyo 6 bilood jira.
Cumar
bin cabdicasiis alle ha u naxriisto wuxuu inaga tagay taariikh ku dayasho mudan
oo qof walba talada muslimka qabta ay ku tahay xujjo cad maalinka qiyaamo
haduusan uga soo bixin talada islaamka u hayo sidii la rabay.
Waxaa
isweeydiin mudan, inta xukunka maanta inoo haysa, meeqaa sida cumar bin
cabdicasiis u fakirta? Miyeey iloobeen in alle hortii la soo istaajin doona oo
la weydiin doona ummada waxeey u qabteen iyo sideey xukunka u guteen? Waa su’aal
hor taala qof walba talada ummada qabta.
W/Q: Cabdiweli C. Cali Cigaal
Facebook: https://www.facebook.com/abdiweli.umulqura
